24 Mayıs 2023 tarih ve 7297 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile; 25 Mayıs 2023 tarihinden itibaren uygulanmak üzere “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliği” yayımlanmıştır. 19/10/2005 tarihli ve 2005/9617 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik” yürürlükten kaldırılmıştır.
Söz konusu yönetmelik ile küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin tanımlanmasına, niteliklerine, sınıflandırılmasına ve uygulamalarına ilişkin belirlenen usul ve esaslar kısımlar halinde aşağıda açıklanmıştır.
1) Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin (Kobi) Sınıflandırılması:
KOBİ’ler, yıllık çalışan sayısı ikiyüzelli kişiden az olan yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri beşyüz milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeler olarak tanımlanmaktadır.
KOBİ’ler, net satış hasılatları, mali bilanço tutarları ve çalışan sayıları dikkate alınarak sınıflandırılmıştır.
| Sınıfı | Yıllık Çalışan Sayısı | Yıllık Net Satış Hasılatı veya Mali Bilançosundan Herhangi Biri |
| Mikro İşletme | 10 Kişiden Az | 10 Milyon TL’yi aşmayan |
| Küçük İşletme | 50 Kişiden Az | 100 Milyon TL’yi aşmayan |
| Orta Büyüklükteki İşletme | 250 Kişiden Az | 500 Milyon TL’yi aşmayan |
2) KOBİ Niteliğini Kazanma, Kaybetme ve Sınıfının Belirlenmesi
KOBİ niteliği belirlenirken dikkate alınan kriterlerden herhangi birini, son iki hesap dönemine ait verileri ile aşan işletmeler KOBİ niteliğini kaybeder. Son hesap dönemine ait verileri ile söz konusu kriterlerin altına düşen işletmeler KOBİ niteliği kazanır.
İşletme sınıfları son hesap dönemine ait verileri ile belirlenir. KOBİ niteliği ve sınıfını belirlemede kullanılacak verilerin tarihi; kurumlar vergisi mükellefleri için Kurumlar Vergisi Beyannamesi verme süresinin içinde bulunduğu ay sonu, gelir vergisi mükellefleri için ise Gelir Vergisi Beyannamesi verme süresinin içinde bulunduğu ay sonu olarak esas alınır.
3) İşletme Türleri
İşletmeler; bağımsız işletme, ortak işletme ve bağlı işletme olmak üzere üçe ayrılır. İki veya daha çok işletmenin karşılıklı sermaye sahibi olması durumunda, her birinin türü belirlenirken büyük olan sermaye oranı dikkate alınır.
İşletme türleri genel hatlarıyla aşağıda tanımlanmıştır:
| İşletme Türü | Özellikleri |
| Bağımsız İşletme | -Bir işletme tek başına başka bir işletmenin sermayesinin %25 veya daha fazlasına sahip değilse, -Herhangi bir veya birkaç bağlı işletme müştereken bu işletmenin %25 veya daha fazla sermayesine sahip değilse. -Gerçek kişi işletmeleri bağımsız işletmedir. -Bağımsız işletmenin sınıfı ve KOBİ niteliği belirlenirken, sadece o işletmenin verileri dikkate alınır. |
| Ortak İşletme | -Tek başına veya bağlı işletmeleriyle birlikte müştereken başka bir işletmenin sermayesinin %25 veya daha fazlasına ve %50’si veya daha azına sahip olması durumunda -Kendisinin sermayesinin %25 veya fazlasına ve %50’si veya daha azına başka bir işletmenin tek başına veya bağlı işletmeleriyle birlikte müştereken sahip olması durumunda |
| Bağlı İşletme | -Tek başına veya bağlı işletmeleriyle birlikte müştereken başka bir işletmenin sermayesinin çoğunluğuna sahip olması durumunda -Kendisinin sermayesinin çoğunluğuna, başka bir işletmenin tek başına veya bağlı işletmeleriyle birlikte müştereken sahip olması durumunda |
4) Çalışan Sayısı ve Mali Verilerin Tespiti:
Bir işletmede çalışanların toplam sayısı, o işletmedeki yıllık iş birimlerinin toplam sayısına göre belirlenir.
Yıllık İş Birimi, İşletmede bir takvim yılı içerisinde hizmet akdi ile çalıştırılanların prim gün sayıları toplamının üçyüzaltmışa bölünmesi ile elde edilen sayıyı ifade etmektedir.
İlgili işletmede sadece hizmet akdi ile çalıştırılanlar çalışan sayılır. Çıraklar ve staj yapan öğrenciler çalışan sayısına dahil edilmez.
İşletmelerin çalışan sayısı ve mali durumlarının belirlenmesinde yıllık olarak hesaplanan en son veriler esas alınır.
Bilanço esasına göre defter tutmayan işletmelerde sadece çalışan sayısı dikkate alınır.
5) Kamu Kontrolündeki İşletmeler:
Bir işletmenin sermayesinin %25 veya fazlasının müştereken veya tek başına yönetmeliğin 8’inci maddesinin üçüncü fıkrasında sayılanlar dışında bir veya birden fazla kamu kurum veya kuruluşu ile bu niteliği haiz olan kurum ve kuruluşların kontrolünde olması halinde bu işletmeler KOBİ sayılmaz.
6) İşletme Beyanı
Yönetmeliğin eki EK-1’de yer alan “İşletme Beyanı” ilgili işletmeler tarafından doldurulur. Yönetmelik kapsamında yapılacak işlemlerde esas alınan belge ve söz konusu beyanın içerdiği her türlü bilgiden başvuran işletme sorumludur.
Yanlış ve yanıltıcı bilgi ve belgelere dayanılarak yapılan işlemlerle elde edilen menfaatler kazanılmış hak sayılmaz.
Beyanlar ilgili kuruma yazılı olarak yapılabileceği gibi elektronik ortamda da yapılabilir. İlgili yönetmelik ve ekinde yer alan işletme beyanına buradan ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla,
BİLGENER